डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड वापरण्यापूर्वी यापुढे तयार करा ‘टोकन’; नंतर होणारा पश्चाताप टाळा !
मुंबई: 1 ऑक्टोबर पासून क्रेडिट आणि डेबिट कार्डमध्ये टोकनायझेशनचा नियम लागू करण्यात आला आहे. अशा परिस्थितीत, हे टोकनायझेशन नेमके काय आहे आणि यामुळे कोणत्या गोष्टी बदलणार आहेत हे जाणून घेणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे.
आपण सर्वजण आपल्या दैनंदिन छोट्या-मोठ्या कामांसाठी क्रेडिट कार्ड आणि डेबिट कार्ड वापरतो. ऑनलाइन खरेदी असो किंवा ऍप किंवा पॉईंट ऑफ सेलवर पैसे भरणे असो, डेबिट आणि क्रेडिट कार्डचा वापर बिनदिक्कतपणे केला जातो. पण तुम्हाला माहिती आहे का की 1 ऑक्टोबर पासून डेबिट आणि क्रेडिट कार्डच्या नियमांमध्ये मोठा बदल झाला आहे. आता क्रेडिट किंवा डेबिट कार्डने ऑनलाइन पेमेंट करण्यासाठी तुम्हाला टोकनची आवश्यकता असेल. रिझर्व्ह बँकेने हा नियम आणण्याचा उद्देश ऑनलाइन व्यवहार सुरक्षित करणे हा आहे. ऑनलाइन खरेदी करताना ग्राहकांची आर्थिक माहिती सुरक्षित आणि फसवणुकीपासून मुक्त ठेवण्याचा उद्देश आहे.
टोकनीकरण काय आहे
नेट बँकिंग, क्रेडिट/डेबिट कार्ड, मोबाईल वॉलेट, UPI सारख्या पर्यायांनी व्यवहार खूप सोपे केले आहेत. मात्र, ऑनलाइन शॉपिंगमध्ये मोठ्या प्रमाणात भर पडल्याने डेटा सुरक्षा भंगाच्या घटनांमध्येही वाढ झाली आहे. या सायबर सुरक्षेच्या जोखमीचा सामना करण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने गेल्या काही वर्षांत अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. टोकनायझेशन देखील यापैकी एक आहे. टोकनायझेशन ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये तुमचे क्रेडिट किंवा डेबिट कार्ड तपशील एन्क्रिप्टेड कोडमध्ये रूपांतरित केले जातील. हे टोकन म्हणून ओळखले जाईल. जेव्हा जेव्हा एखादा ग्राहक पॉइंट ऑफ सेल मशीन, ऑनलाइन किंवा ऍपमध्ये क्रेडिट किंवा डेबिट कार्ड पेमेंट करतो तेव्हा त्यांच्या कार्डचे तपशील एन्क्रिप्टेड टोकन म्हणून संग्रहित केले जातील. प्रत्येक टोकन हे कार्ड जारी करणारी बँक, वापरकर्ता आणि डिव्हाइस यांचे एक अद्वितीय संयोजन आहे. व्यापारी आणि पेमेंट कंपन्या ही टोकन फक्त व्यवहारांसाठी वापरतील आणि कोणत्याही परिस्थितीत त्यांना ग्राहकांची माहिती जतन करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.
तुम्ही टोकन तयार न केल्यास काय होईल?
आरबीआयने पेमेंट कंपन्यांना ग्राहकांचे क्रेडिट कार्ड किंवा डेबिट कार्ड तपशील संग्रहित करण्यास मनाई केली आहे. पेमेंट कंपन्यांना आता कार्डऐवजी कोड द्यावा लागणार आहे. हे टोकन म्हणून काम करेल. हे टोकन युनिक असतील. समान टोकन एकाधिक कार्डांसाठी कार्य करेल. जरी तुम्ही हे टोकन व्युत्पन्न केले नाही, तरीही तुम्ही पेमेंट करू शकाल, परंतु पेमेंटसाठी तुम्हाला प्रत्येक वेळी कार्डचे तपशील नव्याने प्रविष्ट करावे लागतील.
हा नियम का आणला गेला?
नवीन नियम लागू झाल्यानंतर ऑनलाइन पेमेंटसाठी थेट कार्ड वापरण्याऐवजी टोकन वापरावे लागणार आहे. म्हणजेच नवीन नियम लागू झाल्यानंतर कार्ड पेमेंट करणे सोपे होणार आहे. टोकनीकरणामुळे फसवणूक कमी होईल. सध्या पेमेंट ऍप्स आणि कंपन्या ग्राहकांच्या क्रेडिट किंवा डेबिट कार्डचे तपशील सेव्ह करतात. यामुळे ग्राहकांचे पेमेंट डिटेल्स लीक होण्याची भीती निर्माण होत आहे. त्यांच्यासोबत फसवणूक होण्याचा धोकाही वाढतो. आरबीआयचे म्हणणे आहे की टोकनच्या नवीन प्रणालीमुळे फसवणुकीच्या घटना कमी होतील. अनेक प्रकरणांमध्ये, असे दिसून आले आहे की पेमेंट करण्यासाठी व्यापारी ग्राहकांच्या कार्ड तपशील संग्रहित करणे बंधनकारक करतात आणि नंतर सायबर फसवणूक करणारे तेथून माहिती चोरतात. नवीन नियमामुळे ते लीक होण्याची शक्यता नाहीशी होईल.
तुमचे कार्ड टोकन कसे करायचे ?
क्रेडिट/डेबिट कार्ड टोकनायझेशन प्रक्रिया अतिशय सोपी आहे. टोकन बनवण्यासाठी तुम्हाला या काही सोप्या स्टेप फॉलो कराव्या लागतील.
ई-कॉमर्स वेबसाइट किंवा ऍप्स उघडा.
शॉपिंग बास्केटमध्ये खरेदीसाठी पर्याय निवडल्यानंतर पेमेंट पर्यायावर जा.
चेक आउटच्या वेळी तुमचे डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड तपशील प्रविष्ट करा.
तुम्हाला ‘Secure Your Card RBI Guidelines’ किंवा ‘Tokenize Your Card RBI Guidelines’ चा पर्याय मिळेल.
तुम्हाला हा पर्याय निवडावा लागेल.
तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबर आणि ईमेलवर OTP पाठवला जाईल.
OTP सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला जनरेट टोकनचा पर्याय मिळेल.
ते निवडल्यानंतर, एक टोकन तयार होईल.
कार्ड तपशीलांऐवजी, टोकन स्वतः त्या वेबसाइट किंवा ऍप्सच्या डेटाबेसमध्ये जतन केले जाईल.
